Afscheid Evert van der Laar Rijkswaterstaat
Ik was met mijn collega Connie van Vliet te gast op het syposium ter gelegenheid van het afscheid van Evert van der Laar.
Evert presenteerde zijn gasten op een terug- en vooruitblijk op de ontwikkeling van het klimaat- en duurzame mobiliteitsbeleid.
Van Innovatie naar Marktimplementatie
De eerste fase in het Nederlandse beleid kenmerkte zich door een focus op innovatie. Zoals te zien in de presentatieslides, is er een duidelijke verschuiving gaande “Van innovatie doorpakken naar marktontwikkeling en opschaling.” Dit benadrukt de noodzaak om verder te gaan dan alleen onderzoek en ontwikkeling.
R&D-ontwikkelingen vereisen gezamenlijke investeringen voor de toekomst, waarbij ondersteuning komt van DKTI (Demonstratieregeling Klimaattechnologieën en -innovaties in transport) vanuit het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en innovatieondersteuning van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK).
Voor het opschalen van marktontwikkeling wordt er samen gebouwd aan een positieve businesscase door middel van verschillende strategieën:
- Exploitatieverbetering door vraagaggregatie (“doorzetaan de pomp”)
- Flankerend regionaal beleid (Milieuzones voor duurzame voertuigen, parkeerprivileges, etc.) in samenwerking met stakeholders
- Bronbeleid gericht op zero-emissie (CO2-normering)
- Aanschafsubsidies voor duurzame voertuigen
- Meer duurzame energiedragers (“meer tank en laadinfra op de pomp”)
Het einddoel hiervan is gedragsverandering, waarbij duurzame mobiliteit de nieuwe norm wordt.
Innovatie als Duurzame Motor
Innovatie wordt gezien als de duurzame motor achter de transitie. De presentatie illustreert dit met een diagram dat de innovatiecyclus toont, bestaande uit drie fasen:
- Exploratie (Exploration)
- Acceleratie (Acceleration)
- Stabilisatie (Stabilisation)
Deze cyclus benadrukt dat innovatie niet lineair verloopt maar via verschillende stadia van ontwikkeling, versnelling en stabilisatie in de markt. Het geeft inzicht in hoe innovaties op het gebied van duurzame mobiliteit worden gestimuleerd en geïmplementeerd.
Zero-Emissie Koers in Hoofdrol
Een van de kernpunten in het huidige beleid is de focus op zero-emissie. De presentatie benadrukt een “Ambitieus (EU)bronbeleid voor voertuigen en brandstoffen”, met concrete doelen zoals:
- Alle nieuw verkochte voertuigen in Nederland moeten zero-emissie zijn vanaf 2030
- CO2-normering voor vrachtwagens
- Hernieuwbare energie richtlijn
- Alternatieve brandstoffen tank- en laadinfra richtlijn
Deze ambitieuze doelstellingen worden ondersteund door het aanjagen van innovaties, zoals de Demonstratieregeling Klimaatinnovaties Transport (DKTI), en flankerend beleid, waaronder Green Deals Zero Emissie Staddistributie (GDZES).
Uitvoeringsprogramma’s Klimaatakkoord
Na het klimaatakkoord van 2018 zijn er concrete uitvoeringsprogramma’s ontwikkeld op het gebied van mobiliteit. De presentatie toont verschillende visuele elementen die verwijzen naar deze programma’s, waaronder beelden van stedelijke mobiliteit, elektrische voertuigen, bussen en infrastructurele aanpassingen. Deze programma’s vormen de praktische implementatie van de klimaatdoelstellingen.
Sectorafspraken Klimaatakkoord 2018
Een belangrijke mijlpaal was het vastleggen van concrete afspraken per sector in het Klimaatakkoord van 2018. Voor de mobiliteitssector is een duidelijk doel gesteld:
- Maximaal 25 Mton CO2 in 2030, wat een besparing betekent van 7,3 Mton CO2
De mobiliteitstafel werkt met verschillende werkgroepen die elk bijdragen aan deze doelstelling, waaronder:
- Elektrisch rijden 2.0
- Duurzame energiedragers
- Verduurzaming logistiek
- Verduurzaming personenvervoer
Van Visie naar Actie
De presentatie illustreert ook de overgang “Van visie naar actie” vanaf 2016, waarbij er wordt versneld met koplopers in het bedrijfsleven en decentrale overheden. Dit wordt weergegeven in een matrix met verschillende transportmodaliteiten en platforminitiatieven.
De matrix toont verschillende vervoerswijzen (personenauto’s, bedrijfsauto’s, trucks, openbaar vervoer, etc.) en energiedragers (elektriciteit, waterstof, aardgas, etc.), waarbij met sterren gemarkeerd is welke combinaties prioriteit krijgen in het beleid.
Ontwikkeling Transitiepad Duurzame Mobiliteit
De historische ontwikkeling van het transitiepad naar duurzame mobiliteit wordt getoond in een tijdlijn van 2013 tot 2018-2020:
- 2013: SER (Sociaal-Economische Raad) Energieakkoord
- 2014: Brandstofvisie met LEF (Luchtkwaliteit, Energiezekerheid en Financierbaarheid)
- 2015: Energieagenda
- 2018-2020: Klimaatakkoord
Deze tijdlijn mondt uit in het INEK (Integraal Nationaal Energie- en Klimaatplan) waarin alle EU-lidstaten hun plannen voor 2030 moeten vastleggen, in lijn met de doelstellingen van het Parijs Klimaatakkoord.
Conclusie
Het Nederlandse klimaat- en mobiliteitsbeleid heeft een duidelijke evolutie doorgemaakt van visie en innovatie naar concrete actie en implementatie. De focus op zero-emissie, de betrokkenheid van diverse stakeholders en de integratie van Europees beleid kenmerken deze transitie.
De komende jaren zullen cruciaal zijn voor het behalen van de ambitieuze doelstellingen voor 2030, waarbij de nadruk steeds meer komt te liggen op de praktische implementatie en opschaling van duurzame mobiliteitsoplossingen. Het succes zal afhangen van de voortdurende samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties, evenals van gedragsverandering bij burgers en bedrijven.
Toekomstblik
Voor de toekomst zal het Nederlandse klimaat- en mobiliteitsbeleid waarschijnlijk nog verder aangescherpt worden, gezien de toenemende urgentie van de klimaatcrisis en de Europese Green Deal. De uitdaging ligt in het versnellen van de transitie, het betaalbaar houden van mobiliteit voor iedereen, en het creëren van een infrastructuur die volledig ondersteunend is aan zero-emissie vervoer.
Evert, dankjewel voor de prettige samenwerking in de afgelopen jaren
